Stress

          Ağır iş yükü, az istirahət, uzun iş saatları və növbəli iş; gərgin və əhəmiyyəti az olan gündəlik təkrarlanan tapşırıqlar işçi bacarıqlarına arxalanmır, onlara qiymət vermir.  

Nümunə: Məhəmməd yorulana qədər işləyir.  Təranə bütün günü kompüterlə işləyir, buna görə də şəxsi təşəbbüs və istirahət üçün çox az vaxtı qalır. 

          Stress orqanizmi müdafiəyə hazırlanmaqla beyində həyəcan siqnalı yaradır. Sinir sistemində oyanma yaranır, hissləri artırmaq, nəbzi sürətləndirmək, tənəffüsü dərinləşdirmək və əzələləri gərginləşdirmək üçün hormonlar ifraz edilir. Təhlükəli vəziyyətlərə qarşı müdafiə olunmağa kömək etdiyi üçün bu reaksiya (bəzən mübarizə və ya mübarizə reaksiyası adlanır) zəruridir. Cavab reaksiyası bioloji olaraq əvvəlcədən proqramlaşdırılıb. Stressli vəziyyətin işdə və ya evdə baş verməsindən asılı olmayaraq hər kəs eyni şəkildə reaksiya verir.  

Qısa müddətli və nadir hallarda baş verən stress hallarının sağlamlığa təsiri azdır.

Stess halları aradan qalxmadıqda və ya uzun müddət davam etdikdə, orqanizm daimi oyanıqlıq vəziyyətində olur ki, bu da orqanizmin bioloji sistemlərinin “işlənməsini, köhnəlməsini” və zəifləməsini artırır. Nəticə etibarilə, yorğunluq və zədələnmə halları və orqanizmin özünü bərpa və müdafiə etmə qabiliyyəti ciddi təhlükəyə məruz qala bilir. Beləliklə, xəsarət və ya xəstəliyə tutulma riskləri artır. 

         Son 20 il ərzində işlə bağlı stresslə müxtəlif xəstəliklər arasındakı əlaqələrə dair bir çox tədqiqatlar aparılmışdır. Əhval-ruhiyyənin aşağı olması, yuxunun pozulması, mədə fəaliyyətinin pozulması və baş ağrısı, ailə üzvləri və dostlarla münasibətlərin pozulması stresslə bağlı problemlərdir və adətən bu tədqiqatlarda tez-tez rast gəlinib. İşlə bağlı stressin ilkin əlamətlərini müəyyənləşdirmək adətən asandır. İşlə bağlı stressin xronik xəstəliklərə təsirini müəyyən etmək isə daha çətindir, çünki xronik xəstəliklər adətən uzun müddət ərzində inkişaf edir və stresslə bərabər bir sıra digər faktorların təsiri ilə bağlı olur. Buna baxmayaraq, araşdırmalarda müxtəlif növ xronik xəstəliklərin, xüsusilə də ürək-damar xəstəlikləri, skelet-əzələ pozuntuları və psixoloji pozuntuların inkişafında stressin mühüm rol oynadığı artıq sübuta yetirilib.