SİNK (Zn) vitamini

        Sink bütün hüceyrələrimizdə və təxminən 200 fermentin tərkibində var. Sink digər minerallardan daha çox fermentativ reaksiyalarda iştirak edir. Timus hormonları, insulin və böyümə hormonu  kimi bir çox hormonun meydana gəlməsində də iştirak edir. İnsanlarda orta hesabla 1,4-2,5 q sink var. Bədəndə daha çox əzələ toxumasında (% 65) saxlanılır. Eritrosit və lökositlərin ən yüksək nisbətindədir. Sink toxumalar və sümük, dəri, böyrək, qaraciyər, mədəaltı vəz, retina və prostat kimi toxuma və orqanlarda daha çoxdur. Yetişkin adamlarda gündəlik sink ehtiyacı təxminən 15 mq-dir.

       Sinkə ən çox balıq və dəniz heyvanlarında, qırmızı ətdə və bitkilərdə rast gəlinir. Bitkilərdəki sink elementi daha azdır. Bitki tərkibində fol turşusundan asılı olaraq tapıldığından və bu vəziyyətdə həll oluna bilmədiyi üçün sovrulması azdır.

Balqabaq, Badam, Zəncəfil kökü, Qoz, Quru noxud, Fındıq, Buğda, Turp, Çovdar, Kartof, Yulaf, Sarımsaq kimi qidalardan təbii yolla zink elementini qəbul etmək mümkündür.

         Ciddi sink çatışmazlığı nadir hallarda olur. Çatışmazlıq inkişaf etdikdə dəri dəyişir, ishal, saç tökülməsi, zehni dalğalanmalar və immunitet funksiyalarının pozulması səbəbindən təkrarlanan infeksiyalar inkişaf edir. Sink çatışmazlığı daha çox yaşlılarda aşkar edilir. Yeməklə alınan sinkin 47-67% -i bədənə sovrulur. Sink çatışmazlığı ilə əlaqəli şərtlər:  ciddi infeksiyalar, Malabsorbsiya sindromları, Yuxu və davranış pozğunluqları, İştahın azalması, iştahsızlıq, yara sağalmasındakı gecikmə, böyümə geriliyi, Ruhi xəstəliklər, iy və ləzzət itkisi, İltihablı bağırsaq xəstəlikləri, Gecə korluğu, Sonsuzluq, Dəri pozğunluqları, Menstruasiya pozğunluqları, Kəpək və saç tökülməsi, Birləşdirici toxuma xəstəlikləri, Romatoid Artrit,  sızanaq, ekzema və sədəf kimi dəri xəstəlikləri ilə özünü göstərir.

      Sinkin faydalı təsirləri genişdir. Çünki bir çox ferment və bədən funksiyasında iştirak edir. İmmunitet sisteminə, yaraların sağalmasına, duyğu funksiyalarına, reproduktiv sistemə və dəri sağlamlığına faydalı təsir göstərir.

       İmmunitet sisteminin işləməsi üçün toxumada kifayət qədər sink olmalıdır. İnfeksiyalara həssaslıq sink çatışmazlığında baş verir. Zülal sintezi və hüceyrələrin böyüməsi və bu səbəbdən də yaraların sağalması üçün tələb olunan vitamindir. Sink dəstəyi yaranın sağalma müddətini qısaldır. Sink dəstəyi ilə zədələnmədən sonra zülal sintezini və hüceyrə böyüməsini artırmaq (yanma, əməliyyat, kəsmə sonrası …) hədəflənir.

       Sink görmə, dad və qoxu üçün vacibdir. Bu funksiyalar sink çatışmazlığında pozulur. Gecə korluğu daha çox sink çatışmazlığında görülür. Dad və qoxu itkisi yaşlılarda daha çox görülür və sink əlavəsi ilə tez bir zamanda düzəldilə bilər.

       Sink kişi reproduktiv hormonları və prostat funksiyaları üçün çox vacibdir. Sink çatışmazlığı prostat böyüməsini sürətləndirə bilər və sperma sayını azaldaraq kişi sonsuzluğuna səbəb olar.

      Sinkin normal dəri işi üçün əhəmiyyəti yaxşı bilinir. Sink səviyyələri 13-14 yaşlarında ən az olur, buna görə də bu yaşda sızanaqlar çox yayğındır.