LDH testi nədir? Və Nə üçün vacibdir?

 LDH – qısaldılmış laktat dehidrogenaz, bədənin demək olar ki, hər hüceyrəsində aşkar edilə bilən və şəkərdən enerji çıxarmaq üçün istifadə olunan ferment növüdür. Xüsusilə ürəkdə qaraciyər, ağciyər və əzələ toxumalarında yüksək miqdarda olan LDH, bədənin bir çox toxuma və orqanlarında tapılır. Laktat dehidrogenaz və ya LDH olaraq da bilinən ferment hüceyrə, toxuma və ya orqan zədələnmə meydana gəldiyi zaman qana daxil olur. LDH biyokimyəvi testolduğu üçün damardan alınan qan nümunəsi ilə aparılır. Теst üçün əvvəlcədən hazırlıq tələb olunmadığı üçün qan dövranında laktat dehidrogenaz (LDH) fermentinin miqdarı tez bir zamanda ölçülür. Bədəndə hüceyrə zədələnməsi və ya məhv olması, toxuma zədələnməsi olarsa, toxumalardakı və hüceyrələrdəki LDH fermenti qana daxil olur.

“LDH nə deməkdir?” Suala bu şəkildə cavab vermək olar. Laktat dehidrogenaz fermentinin yüksəlməsi ümumi LDH və ya LDH izoenzimləri kimi ölçülür. Ümumi LDH ölçüsü, beş fərqli laktat dehidrogenaz fermentlərinin hamısının ölçülməsidir. Bədənin müxtəlif toxumalarında LDH-1, 2, 3, 4 və 5-in fərqli molkulyar dəyişiklikləri olan yüksək miqdarda olduğu üçün LDH fermentlərini ayrıca qiymətləndirmək vacibdir. Başqa sözlə, ümumi LDH ölçülməsi ilə hüceyrə zədələnməsinə səbəb olan xəstəlik və bu vəziyyətdən təsirlənən orqan və toxumalar başa düşülə bilər. Fərqli laktat dehidrogenaz fermentləri və onların yüksək konsentrasiyası aşağıda verilmişdir:

LDH-1 (4H): Ürək və böyrəklərdə çox miqdarda tapılır. Bu dəyər yüksəkdirsə, müvafiq bölgələrdə hüceyrə zədələnməsinə səbəb olan xəstəliyin olması barədə məlumat verir.

LDH-2 (3H1M): Qırmızı qan hüceyrələri olaraq bilinən eritrositlərdə yüksək konsentrasiyalarda olur. Bu dəyər yüksəkdirsə, qan hüceyrələrində zərər və ya məhv olduğunu göstərir.

LDH-3 (2H2M): Ağciyərlərdə çox miqdarda olan bir molkulyar fermentdir. Ağciyər toxumalarındakı problem göstəricisidir.

LDH-4 (1H3M): Böyrəklər, limfa düyünləri və ağ qan hüceyrələri (WBC) olaraq da bilinən leykositlərdə məhv və ya ziyan göstəricisidir.

LDH-5 (4M): Qaraciyər və əzələ toxumalarında çox miqdarda tapılmışdır. Bu dəyər yüksəkdirsə, bu, müvafiq toxumalarda xəstəlik olduğunu göstərir.

Yüksək LDH nə deməkdir?

LDH ferment səviyyəsinin ölçülməsi labratoriyadan bir mühitdə qoldan alınan qan nümunəsi ilə aparılır. LDH hündürlüyü, test üçün müəyyən edilmiş istinad dəyərlərindən yüksək nəticə əldə etmək deməkdir. Laktat dehidrogenazın kiçik bir yüksəlməsi ümumiyyətlə sağlamlıq problemini göstərmir. Bu vəziyyət idman və ağır məşqlərdən sonra, həm də soyuğa məruz qaldıqda baş verə bilər. Ümumi LDH testində fərqli LDH izoenzimlərindəki yüksəlmə bir xəstəliyin xəbərçisi ola bilər və ya hüceyrə və toxuma zədələnməsi nəticəsində görülə bilə bilər. Yüksək LDH-ın səbəbləri və ya başqa sözlə, yüksək LDH-yə səbəb olan bəzi şərtlər aşağıda verilmişdir:

      Testis və lenfoma xərçəngi kimi bəzi xərçəng növləri Beyin damarlarındakı problemlər səbəbiylə inkişaf edən CVA kimi xəstəliklər Ensefalit Qaraciyər xəstəlikləri,  Böyrək xəstəlikləri, Ürək xəstəlikləri, Ağciyər emboliyası, Əzələ distrofiyası, Pankreatit Hemolitik anemiyalar, Təhlükəli anemiya, Xəstəliyi Op Menengit,  İşemiya Sətəlcəm,  Sümük qırıqları, Əzələ xəsarətləri, aşağı qan təzyiqi infeksiyaları, bəzi xroniki xəstəliklər… 

     Aşağı LDH nə deməkdir? Testin sonunda istinad dəyərlərindən aşağı bir LDH səviyyəsi aşağı LDH olaraq təyin olunur. Həddindən artıq C vitamini qəbulu aşağı LDH səviyyəsinə səbəb olan amillərdən biridir. Genetik meyl aşağı LDH səviyyələrinə də səbəb ola bilər. Aşağı laktat dehidrogenaz səviyyəsinə sahib olanlar çox vaxt yüksək temp tələb edən fiziki fəaliyyətlər zamanı yorğunluq hiss edirlər. Əzələ sərtliyi, əzələ ağrısı aşağı LDH ilə əlaqəli ümumi simptomlardır.

LDH testi niyə aparılır?

Bədənin demək olar ki, hər hüceyrəsində və toxumasında olan laktat dehidrogenaz, şəkərdən enerji çıxarmaq üçün istifadə edilən bir növ fermentdir. Hər zaman qanda olan LDH, hüceyrə zədələnməsi, məhv olması və ya toxuma zədələnməsi halında qana daxil olur və qanda LDH artmasına səbəb olur. Bu artın qana baxaraq edilən LDH testi sayəsində laboratoriyasında təsbit edilir. Beş fərqli dəyişikliyə sahib olan hər bir LDH izoenzimini ayrıca ölçmək olar. Ümumi LDH testi ilə edilən bu ölçü ilə fərqli toxumalarda xəstəliklər və yaralanmalar aşkar edilə bilər. Bunun səbəbi, fərqli orqanlarda fərqli LDH izoenzimlərinin fərqli konsentrasiyalarda tapılmasıdır. Məsələn, ürək və böyrəklərdə cəmlənən LDH-1 artımı bu orqanlarda mövcud bir xəstəliyi göstərirsə, LDH-5 qaraciyər və əzələ toxumalarında çox olur. Buna görə LDH-5 səviyyəsindəki artım qaraciyər və əzələ toxumalarında mövcud xəstəlik və ya zədələnmə ilə laqələndirilir. Kəskin və ya xroniki toxuma ziyanının olması və şiddəti barədə məlumat əldə etmək üçün aparılan test, bəzi hallarda mütərəqqi xəstəlikləri izləmək üçün də aparılır. LDH testinə ümumiyyətlə həkim hüceyrə və toxuma ziyanından şübhələnəndə ehtiyac duyulur. Testin nəticələrinə görə, LDH səviyyəsi normal dəyərlərin üzərindədirsə, həkim hansı orqanların təsirləndiyini araşdırmaq üçün əlavə testlər tələb edə bilər. Həkim bəzən əzələ travması və ya yaralanmalar nəticəsində yaranan ziyanı izləmək üçün LDH testini tələb edə bilər. Yüksək LDH bir çox fərqli xəstəlik səbəbindən görülsə də, aşağı LDH daha çox C vitaminin qəbulu səbəbindən baş verir. 

Sağlam bir həyat üçün mütəmadi olaraq sağlamlıq müayinələrindən keçməyiniz vacibdir. Səhhətinizə laqeyd yanaşmayın.

Бу анализ COVİD -19 virusuna yoluxmuş insanlarda xəstəliyin ağırlıq dərəcəsini təyin etmək üçün vacib sayılan analizlərdən biridir.